porady i konsultacje budowlane
Strona wykorzystuje cookies w celach statystycznych oraz poprawnego działania serwisu.
Zapoznałem się z Regulaminem Serwisu BDB.
BDB porady budowlane i doradztwo techniczne
jesteś:
architektem, projektantem,
kierownikiem, wykonawcą,
inwestorem
?
jeśli tak, to serwis dla Ciebie
!

porady budowlane

© All rights reserved. Wszystkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, powielania lub rozpowszechniania zawartości w jakiejkolwiek postaci, części lub całości. Porady są doradztwem technicznym i nie stanowią projektu budowlanego ani rzeczoznawstwa - w rozumieniu Prawa Budowlanego - mogą być wykorzystane przez projektantów, inwestorów, wykonawców, kierowników budów i budujących we własnym zakresie (po zatwierdzeniu przez osobę uprawnioną). Autorzy i serwis BDB nie ponoszą odpowiedzialności materialnej ani prawnej za wykorzystanie treści, bowiem nie mają kontroli nad wdrożeniami. Bonus w postaci bezpłatnych porad budowlanych przysługuje nabywcom w serwisie BDB książki SEKRETY... Stosowane skróty: KB = kierownik budowy, DB = dziennik budowy, INI = inspektor nadzoru inwestorskiego, c-w = analiza cieplno-wilgotnościowa, KMB = masa hydroizolacyjna polimerowo-bitumiczna grubowarstwowa, c.w.u. = ciepła woda użytkowa, PB = prawo budowlane, PCC = masa PolimerConcretCement, KT = karta techniczna produktu, DWU = deklaracja własności użytkowych.


pytania i odpowiedzi
komentarze
Wpisz nieodmienialne części szukanych fraz, np. "ław fund",
wciśnij klawisz ENTER, a będą wyświetlone wyniki
zawierające wszystkie odmiany:
ław fundamentowych, ławą fundamentową, ławami fundamentowymi itd.
list_alt spis treści
? zadaj pytanie

znalezionych tematów: 204


 
 
22
   ...  
4
 
3
 
2
 
1
 
 
 
underground1sttemat nr 308-2765
visibility czytano 291 razy

Czy ocieplać podłogę w ocieplonym, ale nieogrzewanym garażu?


Dzień dobry,
Projektuję dom (dla siebie) gdzie garaż mam nieogrzewany ale ocieplony w bryle. Cały dom ma ocieplenie 18cm styropian, to samo bryła garażu, żeby nie robić uskoków, ocieplony jest też strop garażu i ściana między strefą mieszkalną, a garażem. Dom zaprojektowany jest na ławach (podłoga na gruncie).

Nie chciałbym w ogóle montować ogrzewania w garażu, czy wobec tego zasadny byłby zupełny brak ocieplenia pod szlichtą garażu (żeby czerpać ciepło z gruntu i mieć powyżej zera), czy też lepiej go trochę dać 2-5cm? Osobiście bym nie dawał, ale słyszałem, że ta minimalna warstwa ocieplenia chroni przed zawilgoceniem posadzki w okresie przejściowym, gdy mamy zimny grunt i cieplejszy garaż.

Uprzejmie proszę o radę.

Odpowiedź płatna lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy cieplno-wilgotnościowe analizy optymalizacyjne garaże ocieplenia porady inwestorom

dariakowalskatemat nr 308-2795
visibility czytano 282 razy

Dopytania do analiz energetyczno-ekonomicznych domu


Mam kilka pytań po zapoznaniu się z analizami:

1. Jakie jest uzasadnienie stosowania PV w wariancie 12 (went. mech + rekup, kocioł na gaz + PV). W stosunku do wariantu 3 są bardzo duże różnice w kosztach. Jakie są założenia: do czego ma być wykorzystywana energia z PV?
2. W miejscowości gdzie będziemy się budować nie ma gazu. Czy któryś z wariantów uwzględnia postawienie butli z gazem, koszt pozwolenia na budowę butli oraz droższą eksploatację niż gazem z sieci? Interesuje mnie propan butan.
3. Czy mógłby przeliczyć Pan wariant 17 dodatkowo z PV? Jakie rozwiązanie z pompą ciepła wydaje się Panu najbardziej sensowne? Interesuje nas koniecznie rekuperacja
4. W wariancie 17 koszt pompy ciepła powietrznej to ponad 100tys zł. Sprawdziłam to w kilku firmach - każda z firm wyceniła mi pompę powietrzną na około 50 tys. Jak to w końcu jest? Ten Wolf jest taki drogi?
5. Widziałam, że w garażu planowana jest temperatura 8stopni. W garażu oprócz części do parkowania samochodów mam wydzieloną strefę "do majsterkowania" i 8 stopni w zimie to za mało. Czy planując wyższą temperaturę powietrza powinnam zwiększyć grubość izolacji? Jeśli tak to o ile?
6. Izolacja ścian - zaproponował Pan cokół o mniejszej grubości ocieplenia w strefie przy gruncie. Jakbym się decydowała na brak cokołu jak powinno wyglądać to w przekroju? Po prostu zamieniamy warstwę cokołową na grubszą 20cm (dla ściany domu), 14cm (dla garażu)?
7. Czy zamiast styropianu przy podłodze na gruncie można stosować styrobeton? Jeśli tak to jak przeliczyć jego grubość?
8. Czy wełnę 30cm w warstwie dachu możemy zastąpić pianą pur? Jeśli tak to jaka grubość?
9. Ile wynosi Eu budynku?

Odpowiedź płatna lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy optymalizacyjne domy jednorodzinne porady inwestorom

igla126temat nr 308-2798
visibility czytano 247 razy

Szalunek zwykły czy tracony przy wylewaniu płyty?


Dzień dobry Panie Jerzy. 
Od maja zaczynam w końcu długo wyczekiwaną budowę własnego domu. Niedługo będę zakładał dziennik budowy w tym serwisie ale na początek mam kilka pytań.
1. Szalunki tracone XPS. Odpisywał Pan już komuś że szalunek tracony jest zły ale był tam grunt gliniasty. U mnie są piaski z kamieniami i też może tak być (będzie) że ściana pionowa się będzie odspajała od poziomej? Czy lepiej jest zastosować zwykłe szalowanie?
2. Jeśli również warto szalunki tracone zastosować to poniżej przesyłam screeny firm X,Y,Z aby doradził Pan który system jest lepszy? Nazwy firm zamazałem aby nie podawać ich nazw i nie reklamować ich tutaj.
Z góry dziękuję za odpowiedź.

Odpowiedź płatna lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy cieplno-wilgotnościowe analizy optymalizacyjne budowa domu jednorodzinnego posadowienia na płycie porady inwestorom

dimidinotemat nr 308-2804
visibility czytano 314 razy

Wnioski z analizy energetyczno-ekonomicznej dla domu


Dzień dobry!

Panie Jerzy - po zapoznaniu się z analizami dla projektu w Ratowcu (nazwisko: Pastuszak) poniżej kilka pytań:

1. W obliczeniach nie widzę nigdzie analizy dla zastosowania rozwiązania termoizolacji dachu pianą PUR lub PIR. Czy w przypadku naszego domu jest to inwestycja nieuzasadniona - stąd ją Pan pominął?
2. W wyniku analizy przedstawił Pan jako zasadne 2 różne rozwiązania w zakresie termoizolacji ścian zewnętrznych - dla ścian pokrywanych elewacją z cegiełek - styropian, a dla ścian pokrywanych szalówką - wełnę mineralną.
Z opisu wynika, że do rozwiązania z wełną mineralną (dla ściany pokrywanej szalówką) uwzględnił Pan jednak również kuchnię - której ściany w rzeczywistości będą pokrywane elewacją z cegiełki. Wzbudziło to mój niepokój czy na pewno dobrze się telefonicznie zrozumieliśmy, które ściany mają być pokryte cegiełką. Załączam skany parteru i poddasza z zaznaczonymi ścianami, które podlegać będą elewacji z cegiełki. Proszę o weryfikację czy w analizie faktycznie uwzględnił Pan właśnie te ściany dla tego rozwiązania elewacyjnego. Jeśli obliczenia były przeprowadzane przy innych założeniach - prośba o informację czy wymagają one sprostowania.
3. W analizie wskazuje Pan, że niektóre z rozwiązań w zakresie wyboru systemu ogrzewania nie spełniają warunków WT2021 w zakresie wskaźnika Ep. Rozwiązania te jednak są jednymi z najbardziej ekonomicznie opłacalnych. W e-wykładzie słyszę, że krytycznie odnosi się Pan do wprowadzenia bardziej restrykcyjnej wartości wskaźnika Ep - gdzie przedstawione tam przez Pana argumenty potwierdza analiza dla naszego domu. Jako inwestor - oczywistym jest, że również nie jestem pocieszony tym wskaźnikiem Ep - proszę jednak o informację - czy wybranie rozwiązania, które zgodnie z Pana analizą nie spełnia wymagań WT2021 w zakresie wskaźnika Ep w rzeczywistości powoduje jakieś realne problemy (np. odmowa odbioru domu lub inne problemy natury biurokratycznej?).
4. W rozdziale 4-tym analizy - we wstępie wskazuje Pan, że analizy są przeprowadzone przy założeniu wykonania budynku w wersji szczelności powietrznej. Proszę o potwierdzenie, czy oznacza to, że krotność wymian nie przekracza 1 w przeciągu godziny?
5. Rozwinięcie punktu 4 - jak w wypadku wyboru rozwiązania z wentylacją grawitacyjną/hybrydową prawidłowo zaprojektować rozkład nawietrzaków oraz ilość i rozkład kratek wentylacyjnych aby nie osiągnąć zbyt wysokiej krotności wymian powietrza (oraz jednocześnie aby nie otrzymać zbyt niskiej tej wartości)? Czy z Pana doświadczenia wynika, że wystarczającym będzie zastosowanie się do wymagań opisanych w WT2021 czy może jednak w celu prawidłowego działania wentylacji należałoby je jednak skorygować (antresola w domu, duża otwarta przestrzeń połączona z kuchnią)?

Pozdrawiam,
Damian Pastuszak

Odpowiedź płatna lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy cieplno-wilgotnościowe analizy optymalizacyjne charakterystyki energetyczne domy energooszczędne domy jednorodzinne porady inwestorom

Marcin Lenarttemat nr 308-2838
visibility czytano 423 razy

Obliczenie optymalnej grubości termoizolacji


Chciałem przetestować wzory z rozdziału 2.12. do optymalizacji termoizolacji i wydaje mi się, że zauważyłem błąd we wzorze 2.12-11 (str 488) który oblicza dek. Chodzi mi o "- Rp" które jest pod pierwiastkiem a chyba powinno być poza nim. Czy mógłby Pan się temu przyjrzeć i zweryfikować?

Chciałem też sprawdzić moje zaprojektowane funkcje do Pańskiego wykresu na rys 1.4.-23 (str 56) ale nie zawiera on wszystkich potrzebnych mi danych, czy ma Pan może jeszcze te dane i mógłby potwierdzić/poprawić poniższe argumenty:

HDD: 4270
Lambda ściany: 0,21
Lambda styropianu: 0,04
cena energii z gazu ziemnego: 0,064 zł/MJ
sprawność systemu ogrzewania: 1,01


Odpowiedź płatna lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy optymalizacyjne porady inwestorom

Grzegorz Btemat nr 308-2842
visibility czytano 250 razy

Papa bitumiczna jako hydroizolacja w podłodze


Dzień dobry Panie Jerzy,

Chciałbym dopytać w temacie hydroizolacji wylewki betonowej wykonanej na gruncie.
W projekcie do tego celu mam użytą tylko folię PE 0.3 mm położoną bezpośrednio na beton i ponownie drugą warstwę PE 0.2 mm pomiędzy izolacją termiczną i jastrychem. Załączam przekrój podłogi.

Wiem z książki i wielu porad, że samej folii nie można traktować jako hydroizolacji.
W książce i poradach na BDB poleca Pan zastosowanie na beton hydroizolacji w postaci masy KMB, natomiast chciałbym dopytać co Pan sądzi o zastosowanie na beton papy podkładowej?
W kilku publikacjach takie rozwiązania widziałem, również wykonawcy sugerowali takie rozwiązanie. Czy są jakieś przeciwwskazania w stosowaniu papy do takich celów? Jeśli tak to jakie: techniczne, zdrowotne, itd.? Jeśli są przeciwwskazania zdrowotne to czy w garażu papę można użyć jako hydroizolację podłogi?

W kilku miejscach wylewka betonowa jest przedzielona ścianą fundamentową z dylatacją styropianową o grubości 1 cm (drzwi w ścianach nośnych, przestrzeń pomiędzy salonem a kuchnią). Czy w takich miejscach masa KMB jako hydroizolacja spełni swoją rolę i zapewni szczelność?

Powierzchnia betonu nie jest idealnie płaska (delikatne występy, uskoki po listwie zagęszczającej). Czy przed nanoszeniem masy KMB takie nierówności należy wyszlifować i wyrównać? Jakie nierówności są akceptowalne? Wydaje się, że zastosowanie papy w takich przypadkach może wybaczyć większe niedokładności powierzchni betonu?

Chciałbym dopytać jeszcze o drugą warstwę folii PE użytą w projekcie pomiędzy izolacją termiczną i jastrychem, jaką funkcję ta folia pełni i czy jest zasadne ją stosować?


Odpowiedź płatna 369,00 zł lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy optymalizacyjne budowa domu jednorodzinnego izolacje przeciwwilgotnościowe jastrychy ogrzewane podłogi ogrzewane porady inwestorom posadzki mieszkaniowe posadzki ogrzewane porady wykonawcom

Sergiotemat nr 308-2846
visibility czytano 188 razy

Sposoby na zmniejszenie wskaźnika EP do wartości wymaganej przy dofinansowaniu


Dzień dobry,
Jednym z wymogów banku przy udzielaniu kredytu jest dostarczenie po zakończeniu budowy Świadectwa charakterystyki energetycznej, potwierdzającego, że wartość wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną EP nie jest wyższa niż 58 kWh/(m2*rok).

W projekcie ten wskaźnik ma wartość 93,1 kWh/(m2*rok).
Jakie są najbardziej efektywne sposoby obniżenia EP?

Odpowiedź płatna lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy optymalizacyjne budowa domu jednorodzinnego domy energooszczędne energochłonność porady inwestorom

YTBtemat nr 308-2847
visibility czytano 173 razy

Zaniżona krotność wymian powietrza w budynku


W projekcie ogrzewania podłogowego mam zapis o założeniu, że ogrzewanie podłogowe pokryje ogrzanie dla 0,5 krotnej wymiany powietrza świeżego. Czy to jest standardowe podejście przy projektowaniu ogrzewania podłogowego, w przypadku domu jednorodzinnego z rekuperacją? Szczerze mówiąc nie bardzo rozumiem to założenie i z czym się to wiąże?

Odpowiedź płatna 615,00 zł lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy cieplno-wilgotnościowe analizy optymalizacyjne błędy projektowe porady inwestorom

Bociek1313temat nr 308-2853
visibility czytano 369 razy

Efekty dyrektywy EPBD


Panie Jerzy, 
1. Jeśli po 2040 roku, nie będzie można używać paliw kopalnych do ogrzewania domu, czyli zlikwidowane będą piece gazowe i węglowe, to jaką alternatywę ma przysłowiowy Kowalski, aby rachunki za energię elektryczną, nie zrujnowały domowego budżetu, a koszty inwestycyjny poniesione przy wymianie pieców były optymalne i czas zwrotu z inwestycji najkrótszy?

Zaznaczę, że dyrektywa nie jest jeszcze wprowadzona w życie i czeka na zatwierdzenie (lub nie).

2. I drugie pytanie. Planując budowę nowego domu, powinniśmy już brać pod uwagę, że taka dyrektywa może być wprowadzona i już teraz dostosować źródło ciepła do jej wymagań?

Odpowiedź płatna lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy optymalizacyjne budowa domu jednorodzinnego charakterystyki energetyczne ekologia eksploatacja budynków porady inwestorom

GGtemat nr 308-2865
visibility czytano 334 razy

Wysokie ceny energii - nowe wyzwania w eksploatacji domów i mieszkań


Dzień dobry,
Coraz to większe rachunki za ogrzewanie domu / mieszkania zmuszają do pochylenia się nad właściwym, a właściwie ekonomicznym użytkowaniem domu / mieszkania. Chyba tak jak z jazdą samochodem. Należy nauczyć się jeździć ekonomicznie. Jak energia była tania to człowiek „hajcował” tak jak mu się podobało. Teraz jest inaczej. Dlatego postanowiłem poprosić Pana o względnie „uniwersalne” porady dla zwykłych użytkowników. Od czego zacząć i jak postąpić krok po kroku, aby w miarę poprawnie ustawić kocioł, a potem użytkować mieszkanie wraz z poszczególnymi pokojami w stosunku do tego jaki mamy tryb życia/pracy i przebywania w nim. 

Moje rozterki zebrałem w punktach:
1. Kocioł:
a. Kocioł znajduje się w piwnicy nieogrzewanej. Kocioł jednofunkcyjny atmosferyczny.
b. Rury C.O. miedziane, zaizolowane amatorsko takimi szarymi rurami PEX.
c. Czy jako pierwsze to ustawienie kotła? Mam sprawdzić jego charakterystykę? Czego tam szukać i na jakie parametry zwrócić uwagę? Jaką temperaturę na wyjściu ustawić? Czy temperatura zależy od charakterystyki pracy grzejników? Tam na piecu jest też jakieś ustawienie ECO. Czy to stosować?
2. Grzejniki mam stalowe - płytowe z ręcznymi termostatami (zakres „ * ”-1-5).
3. Pokój reprezentatywny (salon): w centralnym punkcie mieszkania w tzw. pokoju reprezentatywnym (salon) mam prostą czujkę temperatury sterującą kotłem. Czy tutaj ustawiam żądaną temperaturę (np. 20 st.) i na grzejniku w tym pomieszczeniu ustawiam maksymalne otwarcie (w moim przypadku nastawa nr5)?
4. Co z pozostałymi pomieszczeniami?
a. Sypialnia: kiedy skręcać termostat i o ile, kiedy podkręcać i o ile? Sypialnia jest używana tylko na noc od 22h-6h. W pozostałym okresie jest nieużywana (często zamknięte drzwi). Sypialnia łączy się drzwiami z salonem (salon jest pomieszczeniem przechodnim do sypialni). Sporadycznie wchodzi się po coś wyciągnąć z szafy. Czy ekonomicznie jest skręcić termostat na grzejniku na „ * ” czy jednak utrzymywać jakąś wyższą temperaturę? Jeśli tak to jaką? Czy ekonomicznie jest zamykać drzwi?
b. Pokój: nieużywany – stoi pusty. Sporadycznie wstawiamy tam np. pranie do suszenia i codziennie wietrzymy.
c. Kuchnia: tak jak pokój sporadycznie używana. Rano śniadanie, wieczorem jakaś herbata. Nie przesiaduje się w niej.
d. Łazienka z WC: używana rano (poranna toaleta), wieczorem (prysznic). W ciągu dnia korzystanie z toalety.
Reasumując:
Czy warto wyłączać całkowicie piec na czas nieobecności w domu? Jeśli tak to jaki okres nieobecności będzie ekonomicznie uzasadniony na całkowite wyłączenie pieca? Czy to jest 4h czy może 8h. A może tutaj decyduje czas wychłodzenia mieszkania. Jeśli tak to o ile powinna spaść temperatura od normatywnie zakładanej (o 2-4 stopnie)? Chodzi mi o to, że jeśli zakładamy temperaturę w pokoju 20 stopni i po 8h nieobecności i wyłączonym piecu temperatura spada do 17 stopni to będzie ekonomicznie uzasadnione wyłączać całkowicie piec na czas naszej nieobecności, czy jednak potem podniesienie temperatury o 3 stopnie „pożre” oszczędności? Czy dodatkowo piec będzie bardziej eksploatowany długą pracą, aby podnieść temperaturę w mieszkaniu o te 3 stopnie. Czy to nie spowoduje szybszego zużycia pieca?
Co z wietrzeniem mieszkania w zimę. Krótko (2-3 minuty) a intensywnie (przeciąg) na skręconych termostatach. Ile razy dziennie w zimę. 1-2 razy?

Odpowiedź płatna lub bezpłatna dla nabywców książki
"SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMÓW BEZ BŁĘDÓW"
Jesteś posiadaczem książki? zaloguj się
patrz także: analizy cieplno-wilgotnościowe analizy optymalizacyjne audyty energetyczne termorenowacja porady inwestorom budowa domu jednorodzinnego budownictwo komunalne budownictwo mieszkaniowe budownictwo sportowe budownictwo użyteczności publicznej domy energooszczędne


 
 
22
   ...  
4
 
3
 
2
 
1
 
 
 
© All rights reserved. Wszystkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, powielania lub rozpowszechniania zawartości w jakiejkolwiek postaci, części lub całości. Porady są doradztwem technicznym i nie stanowią projektu budowlanego ani rzeczoznawstwa - w rozumieniu Prawa Budowlanego - mogą być wykorzystane przez projektantów, inwestorów, wykonawców, kierowników budów i budujących we własnym zakresie (po zatwierdzeniu przez osobę uprawnioną). Autorzy i serwis BDB nie ponoszą odpowiedzialności materialnej ani prawnej za wykorzystanie treści, bowiem nie mają kontroli nad wdrożeniami. Bonus w postaci bezpłatnych porad budowlanych przysługuje nabywcom w serwisie BDB książki SEKRETY... Stosowane skróty: KB = kierownik budowy, DB = dziennik budowy, INI = inspektor nadzoru inwestorskiego, c-w = analiza cieplno-wilgotnościowa, KMB = masa hydroizolacyjna polimerowo-bitumiczna grubowarstwowa, c.w.u. = ciepła woda użytkowa, PB = prawo budowlane, PCC = masa PolimerConcretCement, KT = karta techniczna produktu, DWU = deklaracja własności użytkowych.
1864b0865e509fa829cdb3e1ea6c7385.webp
7343fddd4bf6f1c8885c4d553d6ee292.webp
c70634f680f2a81ce453d961feaaba39.webp
7e3a524abdf978f80cea6f69e25dad0a.webp

Newsletter

Zapisz się do newslettera aby otrzymywać informacje o nowościach w Serwisie BDB

Kontakt

Biuro Doradztwa Budowlanego
home ul. Owocowa 20,
16-070 Porosły Kolonia k/Białegostoku
mail biuro@bdb.com.pl
phone tel. 602-330-355 (po godz. 11:00)
linkedin linked in
linkedin instagram
facebook funpage
facebook
grupa domy
bez błędów
facebook
grupa sekrety budowy
domów bez błędów
facebook
grupa architekt
magister czy inżynier
facebook
grupa 15 tysięcy
porad budowlanych
2007-2024 Wszystkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.